ABD, Türkiye’nin ihracat yaptığı ülkelerden biri. İhracat yapmayan firmaların da hedef pazarları arasında yer alıyor. Bu durumu, TİM‘in yaptığı ihracatçı eğilim araştırmalarından da teyit etmek mümkün.
8 Ekim akşamı Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nin aldığı kararla Türk vatandaşlarına vize verilmesi süresiz olarak durduruldu. İlk aklıma gelen bu ülke ile iş yapan firmaların yaşayacakları oldu.
ABD’nin Dünyadaki Yeri
ABD dünya ithalat ve ihracatında önemli yere sahip. Rakamlara bakarak ABD’nin yerini daha rahat anlayabiliriz.
2016 yılında dünya ticareti 16 trilyon dolar olarak gerçekleşti. ABD’nin 2016 ihracat rakamı 1,45 trilyon dolar, ithalat rakamı ise 2,24 trilyon dolar. Yani dünya ihracatının %10’u, ithalatın ise %14’ü ABD tarafından gerçekleştirilmiş. Rakamlara baktıktan sonra ABD’nin önemi bir kez daha anlaşılıyor. Hem ithalat hem ihracat alanında büyük hacme sahip.
Bunda tabi ki 326 milyonluk nüfusa sahip olması da büyük etken. Ayrıca farklı etnik kökenlere sahip kişileri bünyesinde barındırması, her ürün ve ülke için potansiyel pazar anlamına geliyor. Etnik ürünler de kendilerine çok rahat yer bulabiliyor.
2017 yılında ABD’nin GSMH rakamı 19 trilyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye’nin GSMH rakamı 857 milyar dolar. ABD’de kişi başı milli gelir 57 bin USD. Türkiye’de kişi başı milli gelir ise 2017 yılında 11 bin USD olarak açıklandı. ABD’nin pazar ve rakamlar olarak ne kadar büyük olduğunu kendi ülkemiz ile karşılaştırarak belirtmek istedim.
ABD’ye İhracat
Öncelikle Amerika ile Türkiye arasındaki dış ticaret hacmine bakalım.
Türkiye’nin 2016 yılında 142 milyar dolarlık ihracatının 6.6 milyar doları ABD’ye gerçekleştirilmiş. İhracatımızın %4.6’sı ABD’ye yapılıyor diyebiliriz. Daha önceki yıllarda da çok değişiklik olmamış. 5-6 milyar dolar arasında seyrediyor ABD’ye ihracatımız. Mesafe sebebiyle çok fazla ihracat yapamadığımızı söylemek mümkün olabilir. Karşılaştırmak gerekirse Almanya’ya 16 milyar dolar civarında ihracat gerçekleştiriyoruz.
Amerika ve ihracat denilince Denizli’de ilk akla gelen mermer oluyor. İlimizdeki birçok firmanın Amerika’ya mermer ihracatı var. Hatta bazıları orada depo açmış ve/veya şirketleşmiş durumdalar.
İstatistiklere baktığımızda ABD’ye en fazla ihraç ettiğimiz ürünün demir-çelik olduğu görülüyor. Sadece 2016’da değil, daha önceki yıllarda da demir-çelik en fazla hacme sahip olmuş. Ardından makine ve taşıtlar geliyor.
| Ürün Adı | Türkiye’den ABD’ye İhracat Değerleri (bin USD) |
|||
| 2015 | 2015 | 2016 | ||
| 1 | Toplam | 6.342.194 | 6.396.332 | 6.627.763 |
| 2 | Demir Çelik | 1.141.334 | 912.256 | 921.594 |
| 3 | Makine, mekanik cihazlar, boiler ve parçaları | 711.082 | 679.257 | 711.729 |
| 4 | Taşıtlar (Demir yolu taşıtları hariç) ve parçaları | 457.933 | 762.137 | 688.540 |
| 5 | Halı ve zemin kaplamaları | 271.570 | 273.734 | 328.151 |
| 6 | Taş, çimento, asbest, mika ve benzer maddeler | 346.012 | 347.522 | 314.574 |
| 7 | Hava taşıtları | 254.486 | 281.147 | 275.839 |
| 8 | Tekstil kalemleri, eskitilmiş tekstil maddeleri | 226.145 | 219.747 | 242.340 |
| 9 | Demir Çelik parçaları | 340.907 | 333.986 | 240.425 |
| 10 | İnci, değerli ve yarı-değerli taşlar, değerli metaller | 152.517 | 165.342 | 218.248 |
| 11 | Tütün ve mamülleri | 189.318 | 148.460 | 160.207 |
| 12 | Takı ve giyim aksesuarları, örme ve dikme harici | 113.931 | 124.789 | 147.271 |
| 13 | Takı ve giyim aksesuarları, örme ve dikme dahil | 122.504 | 148.653 | 143.994 |
| 14 | Sebze, meyve yemiş çeşitleri | 112.628 | 119.359 | 125.815 |
| 15 | Tuz, kükürt, maden | 62.512 | 82.099 | 119.734 |
ABD’nin Türkiye’ye İhracatı
ABD, 2016 yılında 1.4 trilyon dolar ihracat gerçekleştirmiş. 2014 yılında 1.6 trilyon dolara kadar çıkmış fakat 2015’te 1.5 trilyona, 2016 yılında da 1.453 trilyon dolara gerilemiş ihracat değeri.
Bu kadar büyük bir ihracat hacminin içinde Türkiye’ye gerçekleştirdiği ihracat değeri 10.8 milyar dolar. Türkiye’nin ABD toplam ihracatındaki payı %1’in altında (tam olarak %0,7).
ABD’nin Türkiye’ye ihraç ettiği ürünlere baktığımızda aşağıdaki tablo ile karşılaşıyoruz:
| Ürün Adı | Türkiye’nin ABD’den İthalat Değerleri (bin USD) |
|||
| 2014 | 2015 | 2016 | ||
| 1 | Toplam | 12.727.960 | 11.128.045 | 10.867.495 |
| 2 | Hava Taşıtları | 1.397.901 | 1.699.338 | 2.238.343 |
| 3 | Makine, mekanik cihazlar, boiler ve parçaları | 1.258.746 | 1.223.797 | 1.394.812 |
| 4 | Demir Çelik | 1.555.035 | 1.046.776 | 756.269 |
| 5 | Optik, sinematografik ölçüm cihazları, medikal malzemeler | 833.108 | 729.516 | 690.778 |
| 6 | Eczacılık ürünleri | 598.163 | 556.902 | 559.811 |
| 7 | Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve mamülleri | 1.074.555 | 689.076 | 534.010 |
| 8 | Pamuk | 918.240 | 532.286 | 522.555 |
| 9 | Elektrikli makine ve ekipmanları | 484.185 | 478.307 | 510.574 |
| 10 | Plastik ve plastik mamülleri | 531.921 | 432.821 | 380.040 |
| 11 | Taşıtlar (Demir yolu taşıtları hariç) ve parçaları | 311.640 | 361.561 | 277.970 |
| 12 | Organik kimyasallar | 497.305 | 415.372 | 268.333 |
| 13 | Gıda endüstrisi kalıntı ve çöpleri | 207.215 | 105.415 | 237.763 |
| 14 | Emtia | 172.669 | 178.408 | 193.419 |
| 15 | Yağlı tohum ve meyveler | 293.609 | 361.804 | 192.955 |
Sonuç
- Birçok ülkede olduğu gibi, ABD’nin bizim için önemi, ülkemizin ABD için olan öneminden daha fazla. Yıllık 6 milyar dolar civarında bir ihracat hacmi yakalamışız ABD’ye. 145 milyar dolar içerisinde 6 milyar dolarlık hacim ciddi bir rakam.
- ABD’ye ihracat yapabilmek başarıdır
Aradaki bunca mesafeye rağmen Amerika pazarında yer alabilmek ve bunu 6 milyar dolar seviyesine getirebilmek, Türkiye için başarıdır. Bunda tabi ki ABD’nin etnik çeşitliliğinin yanı sıra Türkiye’deki firmaların azmi ve çabaları da takdir edilmeli. - İhracatımız aynı seviyelerde kalmış
6 milyar dolar ihracat yapabilmek başarılı olarak değerlendirilebilir fakat 6 milyar dolar rakamını son yıllarda artıramamış olmamızın da sebeplerine bakmakta fayda var. Bunun için sektör bazında araştırma yapmak çok daha sağlıklı olacaktır. İhracatı artırmak adına o ülkede nasıl bir dağıtım kanalı kurulabilir bunlar da sektörler bazında incelenebilir. - Katma değerli ürünlere yönelmek şart
Ülkemizin ihracat değerini toplam ihraç edilen kg’ye böldüğümüzde 2016 yılında 1.39 USD sonucuna ulaşmıştık. Üstelik bu değer, 2015 yılındaki 1.44 USD’den daha düşük olarak gerçekleşmişti. 2017 yılı için henüz bir açıklamaya ulaşamadım. Bu değeri gelişmiş ülkelerde olduğu gibi 4 USD civarına çıkarmamız gerekiyor. Aksi halde 1 konteyner havlu karşılığında 1 koli iPhone almaya devam ederiz.
ABD’nin uyguladığı vize yasağı mevcutta ABD’de ihracat yapan firmalar kısa vadede sorun teşkil etmeyebilir fakat uzun vadede bu firmalar sıkıntı yaşayacaktır. Hali hazırda ihracat yapan firmalara ilave olarak ABD’ye girmeye çalışan firmaların işleri çok daha zor olacaktır. Yeni yeni tanıtmaya başladıkları ürünlerini pazarda tutundurmaları zorlaşacaktır. Umarım kısa sürede durum normalleşir.
Katma değerli ve yüksek hacimli ihracatlar yapabileceğimiz günlere ulaşmak dileğiyle.
Ümit Osman YILMAZ
ihracateksperi.com