Aracı Firma Üzerinden İhracat Yapmak

 

Aracı Firma ile İhracat Yapmak

İhracat yapmak için bir şirket olması ve bu şirketin ihracatçılar birliğine üye olması gerekiyor. İhracat yapmak için farklı seçenekler mevcut. İmalatçı bir şirket olduğunu düşünelim. Bu şirket kendisi ihracat yapabildiği gibi başka bir şirket üzerinden de ihracat yapabilir. Başka şirket dendiğinde de farklı seçenekler mevcut. Kendisi ihracat yapmak için farklı bir şirket kurabilir. Grup şirketi olan bu şirket sadece ihracat işlemlerinde kullanılır. Bunun vergi ve KDV anlamında bazı avantajları var. Bir diğer seçenek ise ihracat ile uğraşmayıp ihracatı bir dış ticaret firması üzerinden gerçekleştirmek. Bu dış ticaret şirketleri, sektörde aracı firma olarak adlandırılıyor. Aracı firmaların, çoğunlukla imalatçı firma ile organik bağı olmaz. Aracı firmalarla çalışmayı tercih eden firmaların, genellikle küçük ölçekli firmalar veya ihracat için eleman yatırımı yapmak istemeyen firmalar olduğunu görüyorum.

 

TDK’da “aracı” kelimesinin anlamı

1. isim Ara bulucu

2. İki şey arasında bağlantı kuran kimse, vasıta

3. ticaret Üretici ile tüketici arasında alım satım konusunda bağlantı kuran ve bundan kazanç sağlayan kimse, mutavassıt, komprador

 

 

Aracı firmaların farklı çalışma şekilleri olur. Bazı firmalar imalatçıdan ürünü satın alır. Ürün bedelini kendi sermayesi ile öder. Daha sonra yurt dışındaki müşteriye kendi belirlediği fiyattan satış yapar. Satış fiyatı, imalatçı firmayı bağlamaz.

Bazı firmalar ise komisyon usulü ile çalışırlar. İmalatçı firmaya ürün için herhangi bir ödeme yapmazlar. İhracat fiyatını imalatçı ile birlikte tespit ederler. İhracat gerçekleştikten sonra, daha önce belirlemiş oldukları komisyonu, imalatçı firmadan tahsil ederler.

Ülkemizde aracı firma ile çalışan firmalar var. Birçok firma ihracata çok hakim olmadığı için bu şekilde çalışmayı tercih ediyor.

 

 

Dış ticaret firmaları üzerinden ihracat yapmanın belirli avantajları vardır:

• Düşük maliyet

  İhracat yapmak için dil bilen, ihracat işlemlerini bilen çalışan istihdam etmenize gerek kalmaz. Şu anda asgari ücretli bir çalışanın işverene maliyeti, 2.200 TL civarında. İhracat ve yabancı dil bilen bir çalışana ödenecek ücret daha yüksek olacağı için bazı firmalar aracı firma ile çalışmayı tercih ediyor. Hem eleman bulma zahmetinden hem de maliyetinden kaçınmış oluyorlar.

• Operasyonel kolaylık

  Her işlemde olduğu gibi ihracat işlemlerinde de tecrübe çok önemlidir. Dış ticaret firmasının birçok işlem yaptığı düşünüldüğünde, bu firmalarla çalışmak ihracatın operasyonu anlamında da kolaylık sağlar. İmalatçı firma dış ticaret firmasına satış yapar. Tüm ihracat işlemlerini dış ticaret firması gerçekleştirir. Gümrük beyannamesinde ihracatçı firma olarak aracı firmanın ismi yazar. İmalatçı olarak da imalatçı firmanın ismi belirtilir.

• Odaklanma

  İhracat süreci ve işlemleri detaylı işlemlerdir. İmalatçı bir firmanın bu işlemleri takip etmesi ve yönetmesi için zaman ayırması, eleman istihdam etmesi gerekebilir. Bu da, asıl faaliyet konusu olan imalatına odaklanmasını zayıflatabilir. İhracat işlemlerini başka bir firmaya vermek, asıl faaliyet odağınızı kaybetmemenizi sağlar.

 

Ülkemizde aracı firmalar ile çalışan şirketler olmasına rağmen birçok şirket de bu firmalar ile çalışmak istemez. Aracı firmayı, işlerini kolaylaştıran bir çözüm ortağı olarak görmekten ziyade kârlarına ortak olan bir firma olarak görürler. Bu nedenle de mümkün olan en kısa sürede, ithalatçı firmaya doğrudan ulaşarak aracı firmayı devre dışı bırakmaya çalışırlar. Bu sayede daha fazla kâr elde edeceklerine inanırlar. Halbuki aracı firma olmasa o ihracatı yapıp yapamayacaklarını düşünmezler. Veya aracı firma sayesinde işlerinin çok rahat bir şekilde ilerlediğini dikkate almazlar.

 

Yurt dışında ise birçok imalatçı firma ihracat yapmıyor. Tüm ihracat işlemleri için anlaştıkları bir aracı/ihracatçı firma ile çalışıyorlar. Kendi işleri olan imalata odaklanmayı tercih ediyorlar. İthalatta da aynı durum geçerli. Bu konuda birçok örneğe rastladım. Son denk geldiğimi sizinle paylaşmak istiyorum. Denizli’de ham bez üreten bir firma Belçika’ya ihracat yapıyor. Belçika’da ham bezi satın alan firma bir aracı firma. Aracı firma, üretim yapan başka bir firma için ithal ediyor bezi ve daha sonra üreticiye satıyor. Geçtiğimiz aylarda aracı firma ve üretici firma birlikte Denizli’ye geldiler. Denizli’deki ham bez üreten firmayı ziyaret ettiler. Ülkelerine döndükten sonra da sistem aynı şekilde işlemeye devam etti. Yani hâlâ aracı firma üzerinden yapılıyor ithalat. Üretici firma ithalat ile uğraşmıyor. İthalatta yaşanabilecek riskleri aracı firmaya yüklüyor. Kendisi ürün, ülkesine geldiğinde satın alarak üretimini gerçekleştiriyor. Bu sayede işleri, sorunsuz bir şekilde yürüyor.

 

Peki Türkiye’deki firmalar neden aracı firmayı aradan çıkarmaya veya aracı firma olmadan ihracat yapmaya çalışıyorlar?

• Kâr ortağı

  Aracı firmayı, birçok firma “çözüm ortağı” yerine “kâr ortağı” olarak görüyor. Aracı firmanın kendi kârından pay aldığını düşünüyor. O firma olmazsa daha çok kâr elde edeceğine inandığı için aracı firmayı aradan çıkartmaya çalışıyor. “Aracı firma olmazsa o ihracatı yapabilir miydim?” sorusunu kendisine sormuyor.

• Süreklilik

  Daha önceki yazılarda da bahsettiğim üzere süreklilik esas olmalı. Birçok firmada bu zihniyetin hâlâ yerleşmediğini görüyorum. Bu durum ihracat yapan firmalarda da görülüyor. “Bu seferlik bu firma üzerinden ihracat yapar, daha sonra onu aradan çıkarır kendim ihracat yaparım” zihniyetindeki firmalar mevcut. İlk seferde komisyon vermeyi kabul ediyorlar. Daha sonraki işlemlerde aracı firmayı aradan çıkarmaya çalışıyorlar. İhracat sürecinde sorun yaşanabiliyor. Veya yurt dışındaki firmayı aracı firma kadar iyi tanımadıkları için o firmanın ihtiyaçlarını tam olarak okuyamıyorlar. Bu nedenle de ihracat uzun soluklu olamıyor.

• Komisyon oranı

  Ticarette süreklilik için her iki tarafın da kazanması gerekiyor. Her iki taraf da ilişkiden memnun olmalı ki ticaret devam etsin. Bunun sürekliliği için de belirlenen komisyon bedeli, imalatçı firmayı üzmemeli, aracı firmayı da tatmin etmeli. İhracat yapmak adına imalatçılar yüksek komisyon ödememeli. Her iki taraf da birbirine güvenmeli. İmalatçı ihracat yaptığında kendisinin de kazanacağını bilmeli, aracı firma ihracat yapıldığında komisyon ödemesini sorun olmaksızın alacağını bilmeli. Aralarındaki ilişki kazan-kazan ilişkisi olmalı ve bu durum sadece kelimede değil, uygulamada da esas olmalı.

• Uzmanlaşma

  Türkiye’de birçok firma her işi kendisi yapmaya çalışıyor. Uzmanlaşma konusunda gerekli özeni göstermiyorlar. Sermaye ile birçok şeyin üstesinden gelineceğine dair (bence yanlış) bir düşünce var. Bu yüzden firmalar birçok sektöre araştırma yapmaksızın giriyor. Şöyle bir örnek vereyim: Halde meyve sebze satan bir firma, ürün taşımak için kullandığı kasaları başka bir firmadan satın alıyordu. Kasalara para vermemek için bu firmanın kasa üretimine girdiğini biliyorum. Sonuç çok başarılı olmadı tabi ki.
  Sakıp Sabancı’nın dediği gibi “Bir şeyin her şeyini, her şeyin bir şeyini bilin”. Birçok konuda bilgi sahibi olmak çok güzel fakat bir konuyu en ince detaylarına kadar bilmek gerekiyor.
  İhracat için de aynısı geçerli. Siz üretiminizi yapın, ihracatı aracı firmanız düşünsün. Yeter ki aracı firmayı dikkatli seçin.

  

Sonuç

Aracı firmalar bu sektörde faaliyet gösteren ve birçok firma için yararlı olan firmalar. Birçok firma ihracatlarını bu sayede gerçekleştiriyor. Aracı firma ile çalışıp çalışmama kararını firmaya bırakıyorum. Eğer imalatçı firma, ihracat konusunda çok tecrübeli değilse; aracı firma ile çalışmayı öneriyorum. İhracat için emek ve zaman harcamak istemiyorsa aracı firma ile çalışmayı öneriyorum.

Yeter ki aracı firmayı dikkatli seçin. Çözüm ortağı olarak uzun soluklu çalışacağınıza inandığınız bir firma olsun. Baştan tüm şartları net olarak ortaya koyun. O kazanırsa siz de kazanacaksınız, bunun bilincinde olun.

Aracı firma ile çalışmak istemeyen, ihracatı öğrenmek isteyen firmalara da elimden geldiğinde yardımcı olmaya çalışıyorum. Siz yeter ki ihracat yapmak isteyin, birçok çözüm yolu var.

 

Bol ihracatlı günler diliyorum.

 

Ümit Osman YILMAZ

İhracateksperi.com

 

Kaynakça

• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5948c61e636ef3.92948557