Çekoslovakya – Çek Cumhuriyeti – Çekya
Çocukluğumda Çekoslovakya diye bir ülke vardı. Çek ve Slovak uluslarından oluştuğu için bu ad verilmişti. 90’lı yıllarda Skoda markası yeni çıkardığı Favorit modeli ile popüler hale gelmişti. Skoda; aslen bu ülkenin markası idi. Daha sonra VW çatısı altına girmişti.
Çekoslovakya daha sonra Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak 2 ülke haline geldi. Çek Cumhuriyeti, 2016 yılında aldığı karar ile adını Çekya (Czechia) olarak değiştirdi. İsim değişimi gündeme geldiğinde önerilen bir diğer isim de Czechlands (Çekistan) idi fakat Çekya tercih edildi.
Şu anda resmi adı Çekya olmasına karşın birçok yerde hâlâ Çek Cumhuriyeti olarak karşımıza çıkmaya devam ediyor. Peki adı birkaç kez değişen bu ülkenin dış ticaretteki payı ne?
Ülke Bilgileri
Çekya, 2017 yılı rakamlarına göre 10.6 milyonluk bir nüfusa sahip. Bu nüfusun %43’ü 25-54 yaş arasında. Ortalama yaş 41.7. Ülkenin yüzölçümü 78.000 km2. Yani ülkemizin 1/10’u kadar bir ülke.
İhracat Rakamları
Çekya’nın ihracat değerlerine baktığımızda 2016 yılı için 161 milyar dolar ihracat yaptığını görüyoruz. Yüzölçümü olarak ülkemizin 1/10’u olan, nüfus olarak ise 1/7’si olan ülke bizden fazla ihracat gerçekleştirmiş durumda. Son 10 yıl incelendiğinde de durum değişmiyor, her sene Türkiye’den fazla ihracat gerçekleştirmiş durumda.
İhracat Pazarları
2016 yılında 161 milyar dolar ihracat gerçekleştiren Çekya’nın en büyük ihracat pazarı Almanya. Daha sonra eskiden aynı ülke olarak birlikte yaşadıkları Slovakya geliyor. Polonya, İngiltere, Fransa diğer büyük ihracat pazarları arasında yer alıyor. Avrupa dışındaki ilk ihracat pazarı ise 12.sırada Amerika Birleşik Devletleri oluyor. 2016 yılında ABD’ye 3.4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmiş.
İthalat Rakamları
Çekya’nın ithalat rakamları incelendiğinde durum Çekya lehine olmaya devam ediyor. Çekya ülkemizden daha düşük miktarlarda ithalat yapan bir ülke. 2016 yılında 140 milyar dolar ithalat yapmış Çekya. Türkiye’nin 2016 ithalat değeri ise 198 milyar dolar. Bu durum son 10 yılda yine aynı şekilde seyretmiş. Çekya her zaman Türkiye’den daha düşük miktarda ithalat gerçekleştirmiş.
Çekya, daha düşük ithalat gerçekleştirmesine ilave olarak dış ticaret fazlası da veren bir ülke. 2016 yılında 20 milyar dolar dış ticaret fazlası vermiş. Daha önceki yıllarda da dış ticaret fazlası verdiğini istatistiklerden görmek mümkün.
İhracat & İthalat Ürünleri
Ülkenin ihracat ürünlerine baktığımızda ilk sırada araçları görüyoruz. 34 milyar dolarlık bir hacme sahip olan sektörü, 29 milyar dolar ile makine sektörü izliyor. 3.sırada ise 27 milyar dolar ile elektrikli ve elektronik ekipmanlar var.
İthalat sektörlerine baktığımızda ilk sırada 25 milyar dolar ile elektrikli ve elektronik ekipmanlar bulunuyor.
Türkiye – Çekya İhracatı
Çekya ile dış ticaretimizde biz dış ticaret açığı veriyoruz yani ihracatımızdan daha fazla ithalat yapıyoruz.
İki ülke arasında dış ticareti yapılan ürünlere bakıldığında ilk 2 sırada araçlar ve makineler var. Fakat miktarlar arasında 2,5-3 kat fark var. Biz Çekya’ya 294 milyon dolarlık araç ihracatı yaparken karşılığında 797 milyon dolarlık ithalat gerçekleştiriyoruz. Ülkemiz için önemli sektörlerden olan tekstil ürünleri ve aksesuar ihracatımız 114 milyon dolar.
Katma değerli ürün ihracatındaki sorunumuz burada da karşımıza çıkıyor. İlk 2 ürün grubunu saymazsak 3.sırada bizim için tekstil var. Çekya’nın ise elektrikli ve elektronik ekipmanlar var. Tekstile karşı elektrikli, elektronik ekipman almak.
Sonuç
- 10 milyon nüfus ile bizden fazla ihracat gerçekleştiren bir ülke.
- Bizden daha yüksek katma değerli sektörlerde ihracat yapıyorlar.
- Dış ticaret fazlası veren bir ülke.
Çekya bizden daha küçük bir ülke olmasına rağmen bizden daha fazla ihracat yapıyor ve dış ticaret fazlası veriyor. Dış ticaret fazlası vermesinde en büyük etken güneş enerjisine verdikleri önem. Türkiye olarak enerjiye büyük miktarlar ödüyoruz. Avrupa kıtasında Türkiye’ye göre kuzeyde olan ülkeler güneş enerjisinden maksimum derecede faydalanıyor. Öyle ki geçen sene Almanya fazla enerji üretimi sebebiyle yarım gün boyunca ücretsiz elektrik hizmeti verdi vatandaşlarına. Ülke olarak bu konularda geri kaldığımızı düşünüyorum fakat tabi ki bir yerden mutlaka başlamalı.
Bir şeyi yapmak için en iyi zaman bugündür
Saygı ve sevgilerimle,
Ümit Osman YILMAZ
ihracateksperi.com