Döviz Kredisi
İhracatta birçok kurumun yer aldığını geçen haftaki yazıda belirtmiştim. Bankalar da bu kurumlar arasında yer alıyor. Bankalar sadece ihracat sürecinde değil, öncesinde/sonrasında ihracatçının finansmanında da görev alıyorlar. İhracatçıların en fazla talep ettiği kredi türü döviz kredisi. Ben de bu yazıda döviz kredisi hakkında bildiklerimi aktarmaya çalışacağım.
Dilimize Fransızca’dan geçen kredi kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu tarafından aşağıdaki şekilde belirtilmiş:
| kredi isim, ekonomi Fransızca crédit |
| 1. isim, ekonomi Borç ödemede güvenilir olma durumu “Piyasada kredisi var.“ |
| 2. ekonomi Ödünç alınan veya verilen mal, para “Kredi almada, senet ödemede, şunda bunda oldum olası kolaylık göstermişlerdir.” – A. İlhan |
| 3. Güven, saygınlık, itibar |
| 4. eğitim bilimi Belli bir öğrenimin tamamlanması için öğrencilerden istenen her türlü kuramsal ve uygulamalı çalışmalar göz önünde tutularak bir yarıyıl veya bir öğretim yılı okutulan herhangi bir dersin, okul programı bütünlüğü içindeki değerini nicelik olarak gösteren birim |
Yazı içerisinde kredi kelimesini, 2.sırada belirtilen şekilde kullanacağız. Diğer anlamları da çok güzel açıklanmış. Genelde ilk sıradaki anlamı için alışkanlıklar neticesinde “kredibilite” kelimesini kullanıyoruz. Bu vesileyle bunu da düzeltmiş olalım.
Döviz Kredisi
Döviz kredisi dendiğinde döviz cinsinden olan kredi anlaşılıyor. Kullandığınız krediyi yabancı bir para birimi cinsinden kullanıyorsunuz. Fakat isterseniz kredi hesabınıza TL olarak geçebiliyor. 100.000 USD kredi kullanıp güncel kur ile hesabınızda TL olarak görmek isteyebilirsiniz. Bu durumda, banka dolar alış kuru ile krediyi kullandırıyor. Borcunuz USD iken hesabınıza TL olarak geçiyor.
Döviz kredisi, TL cinsinden olan kredilere göre çok daha avantajlı faiz oranlarına sahip. TL kredilerde faiz oranları %15-16 civarında iken döviz kredisi faizleri %4 civarında seyrediyor. Döviz kredisinin tercih edilmesinde faiz oranının düşük olması en büyük etken.
Kimler Döviz Kredisi Kullanabilir?
Döviz kredisi kullanmak için ihracat yapıyor olmanız gerekiyor. İhracat yapmadığınız halde döviz kredisi kullanmak istiyorsanız, talep ettiğiniz kredi döviz kredisi değil, “dövize endeksli kredi” oluyor. Onu da önümüzdeki haftalarda açıklamaya çalışacağım.
Devlet, ihracatı teşvik amaçlı döviz kredilerinden KKDF, BSMV, vergi, resim ve harç tahsil etmiyor. Bunun karşılığında ihracat yapmanız ve yaptığınızı belgelemeniz gerekiyor. Bu belgeleme işlemi “döviz kredisi taahhüt kapama” olarak adlandırılıyor. Döviz kredisi kullandıktan sonraki 24 ay içerisinde döviz kredisi kadar ihracat (FOB tutar olarak hesaplanıyor) yapmanız gerekiyor. Bu ihracat, bir müşteriye tek seferde de yapılabilir. Farklı müşterilere parça parça da yapılabilir. Bu konuda bir sınırlama yok. İhracat yaptıktan sonra ilgili süre içerisindeki gümrük beyannamelerinin asıllarını kredi kullandığınız bankaya getirerek kredi taahhüdünüzü kapatmanız gerekiyor.
Farklı döviz kredisi türleri var. Spot kredi, rotatif kredi en çok bilinen ve en sık kullanılanları.
Spot Döviz Kredisi
Spot kredi, belirli bir vade sonunda tek ödeme şeklinde geri ödemesi yapılan kredidir. Netleştirmek adına bir örnek verelim:
%5 faizle, 1 Ağustos 2017 tarihinde 100.000 USD kredi kullandığımızı varsayalım. Kredinin vadesi de 1 yıl olsun. 1 yıl sonra, yani 1 Ağustos 2018 tarihinde %5 faizi ilave ederek 105.000 USD olarak geri ödeme yapılır ve kredi kapanmış olur. Vade sonundan önce krediye geri ödeme yapılamaz. Vade sonunda da kredinin kapatılması gerekir.
Döviz kredisini spot olarak kullanan firmalar, genelde belirli bir proje/sipariş için kullanıyorlar. Alınan bir sipariş için kredi kullanan firma, kredi vadesini ihracat bedeline uygun şekilde ayarlıyor. Gelen bedel ile krediyi kapatıyor. Bedel gecikse de kredinin vade sonunda kapatılması gerekiyor.
Rotatif Döviz Kredisi
Rotatif kredi, belirli bir limit dahilinde esnek olarak kullanabildiğiniz kredi türüdür. Banka, size bir limit belirler. Bu limit dahilinde kredi kullanabilir, geri ödeyebilir, tekrar kullanabilir, tekrar geri ödeyebilirsiniz. Faiz hesabı, günlük olarak kredi bakiyesi üzerinden yapılır.
Örnek vermek, daha sağlıklı anlaşılması için yararlı olacaktır. Bankanız size 100.000 USD rotatif kredi limiti tesis ediyor. Yurt dışından gelecek bedeliniz gecikti ve sizin de piyasaya ödemeniz olduğu için kredi kullanmak istediniz. İhtiyacınız 40.000 USD. 40.000 USD kredi kullanıyorsunuz ve hesabınıza geçiyor. Bedeliniz 1 hafta sonra geldi diyelim. Gelen bedelinizin 15.000 USD olduğunu kabul edelim. 15.000 USD geri ödeme yapıyorsunuz. Kredi bakiyesi 25.000 USD oluyor. Daha sonra tekrar ihtiyaç duyuyorsunuz ve 30.000 USD daha kredi kullanıyorsunuz. Kredi bakiyesi 55.000 USD oluyor. Kredi hesabı bu şekilde hareket ediyor.
Daha önce de belirtildiği gibi kredi faizi, günlük kredi bakiyesi üzerinden hesaplanıyor. Devre sonu adı verilen 3er aylık dönemler sonunda (31 Mart, 30 Haziran, 30 Eylül, 31 Aralık tarihlerinde) faiz ödemesini yapıyorsunuz. Kredinin de bankanın belirttiği vade sonunda kapatılması gerekiyor. Fakat pratikte bu işlem yapılmıyor. Farklı kredi hesapları açılarak kredi kapama sorunu ortadan kaldırılıyor.
Sonuç
Kredi, büyüyen firmaların gereksinimlerinden biri. Büyüme sürecinde, vadeler uyumsuz olduğunda veya bedel geciktiğinde kredi ile firmalar nakit akışlarını düzenleyebiliyor.
İhracatçılar için döviz kredisi gibi çok avantajlı bir kredi imkanı mevcut. Daha uygun faiz ile kredi kullanma imkanına sahip olan ihracatçılar, aynı döviz cinsinden borçlandıkları takdirde kur riskini bertaraf etme imkanına sahipler.
Makul miktarda kredi kullanmak büyüme sürecinde destek olduğu için kredi kullanmaya karşı değilim. Fakat kredi kullanırken faiz, vade, kur riskini dikkatli şekilde incelemek ve maksimum önlemi almakta fayda var.
Borç yiğidin kamçısıdır.
Ümit Osman YILMAZ
ihracateksperi.com