GTİP; ihracatta ve ithalatta sık adı geçen bir kısaltmadır. Bu 4 harfli kısaltmanın açılımı, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu kelimelerinin baş harfleridir. Kısaca her bir ürün için belirlenen kimlik numarası olduğunu söyleyebiliriz.
Dünyada kullanılan tarife cetvellerinin esası, Armonize Sistem Nomenklatürü (AS)’ne dayanmaktadır. Nomenklatür kelimesi, dizgi, sınıflandırma anlamlarına gelmektedir. Dünyadaki tarife cetvelleri de Armonize Sistem adı verilen sisteme göre sınıflandırılmıştır. Her ürüne bu sisteme göre bir kod verilmiştir. 6 haneli olan bu kodlar, her ülke için standarttır. Daha sonraki haneler ise, ülkelerin istatistik amaçlarına göre değişmektedir.
GTİP; İngilizce’de HS Code, Customs Tariff, Harmonized Code veya Harmonized System olarak geçmektedir.
Örnek
Ne kadar açıklama yapsam da en güzel öğrenme ve anlatma yönteminin örnek vermek olduğunu düşünüyorum.
Kuru incir GTİP no 0804.20.90.00.00 olarak geçmektedir. İlk 6 hane olan 0804.20 tüm dünyada aynı şekilde belirtilir. Bu 6 hanenin ilk 2 rakamı olan 08 kısmına fasıl (chapter), 04 olan kısmına pozisyon (heading), 20 olan kısmına da alt pozisyon (subheading) adı verilir.
Ülkemizde kuru incir için kullanılan son 6 hanedeki 90.00.00 kısmı her ülkede farklıdır. Son 6 haneyi, her ülke kendi amaçlarına ve istatistik ölçümlerine göre belirlemektedir. Hatta bazı ülkelerde ürünlerin GTİP kodları; 8 veya 9 haneli de olabilmektedir. Türkiye’de ise 12 haneli olarak kullanılıyor.
Kuru incir için doğru kodu tespit etmek nispeten kolay. Fakat ham bez gibi bir ürün ürettiğinizi düşünün. Birçok detaya göre ürün kodu değişiyor. Ölçüsüne, m2 ağırlığına göre farklı kodlar var.
Doğru GTİP
Ürününüze ait GTİP kodunu doğru olarak tespit etmeniz ihracat sürecinde ve müşterinizin ithalat sürecinde işlemleri kolaylaştıracaktır. Ürün kodunun doğru olarak tespit edilmesi, hazırlanacak ihracat evraklarını da değiştirebilecektir. Bu nedenle ürüne hakim olmanız ve gümrük firmanıza bunu anlatmanız son derece önemlidir. Ülkemizde aynı firmanın aynı ürün yüklemelerinde farklı kodlar kullanıldığına şahit oluyorum. Bu durum gümrük firmasının farklı kodlar seçmesinden kaynaklanıyor. Öyle ki aynı ürün için ilk 6 hane bile farklı olabiliyor.
Yükleme şekillerinde de olduğu gibi sorun çıkmadığı sürece işler yolunda yürüyor fakat hatalı seçilen bir GTİP için, ithalatçı ülkenin farklı bir uygulama getirmesi durumunda işler değişebiliyor. Bu nedenle ürününüze ait GTİP kodunu net ve doğru olarak araştırmanız çok önemli. Kendiniz emin olamıyorsanız sektörünüzde ihracat yapan firmalar ile görüşebilir veya Gümrük ve Ticaret Bakanlığı sayfasından veya İhracatçı Birlikleri ürüne ait GTİP kodunu belirleyebilirsiniz.
Bol ihracatlar dilerim.
Ümit Osman YILMAZ
ihracateksperi.com