TİM İhracatçı Eğilim Araştırması – 2017 3.Çeyrek

TİM İhracatçı Eğilim Araştırması 2017 3.Çeyrek

 

Geçtiğimiz günlerde TİM, Kasım ayı ihracat rakamlarını açıkladı. Açıklanan değerlere göre Kasım ayında ihracatımız 2016 Kasım’a göre %14,2 artış gösterdi ve 13.6 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2017 yılının 11 ayındaki toplam ihracat rakamı 142.6 milyar dolara çıktı. Bu değer de bir önceki yılın aynı dönemine göre %10,7 artışa işaret ediyor.

TİM, rakamların yanı sıra miktar bazında da artışları açıkladı. Kasım’da miktar bazında ihracat %6,5 arttı. 11 aydaki miktar artışı ise %11,3. Sadece Kasım ayı için baktığımızda değer artışı, miktar artışından daha büyük. Fiyatlarımızı artırıp katma değeri yüksek şekilde sattığımızı söyleyebiliriz Kasım ayı için. 11 ayın toplamına baktığımızda ise bunu söylemek mümkün değil.

 

Bu rakamların yanı sıra yaklaşık 10 gün önce TİM İhracatçı Eğilim Araştırması yayınlandı. 3.çeyrek gerçekleşmesi ve 4.çeyrek beklentilerinin yayınlandığı araştırma hakkında daha önceki dönemlerde de yazmıştım. Buradan 1.çeyrek gerçekleşmesi, şuradan da 2.çeyrek gerçekleşmesi hakkındaki yazıları okuyabilirsiniz.

 

İller Bazında İhracat

İller bazında ihracata bakıldığında 3.çeyrekte İstanbul’un toplam ihracattan aldığı payın azaldığı görülüyor. İlk çeyrekte toplam ihracatın %50’sini gerçekleştiren İstanbul’un payı 3.çeyrekte %39,7’ye gerilemiş durumda. Anadolu illerinin ise  (Denizli, İzmir, Gaziantep) ihracattan aldığı pay artmış durumda. Bu durumu net olarak anlamak için her bir ilden ihraç edilen ürünlere de bakmakta fayda var. İzmir , Denizli gibi Ege illerinden yaz aylarında yaş ve kuru meyve ihracatı rakamların değiştirilmesinde etken olabilir.

 

Sektörler Bazında İhracat

İhracat yapılan sektörlerin her bir çeyrekteki durumunu aşağıdaki tabloda özetledim:

 

İhracat Sektörleri	1.çeyrek	2.çeyrek	3.çeyrek
Tekstil ve Hammaddeleri	13,00%	10,10%	10,90%
Kimyevi Maddeler ve Mamülleri	11,00%	9,80%	10,10%
Demir ve Demir Dışı Metaller	11,00%	9,30%	9,40%
Makine ve Aksamları	9,00%	10,20%	6,00%
Otomotiv Endüstrisi	8,00%	8,30%	6,00%
Elektrik-Elektronik ve Hizmet	8,00%	5,50%	7,50%
Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri	7,00%	9,20%
Hazır Giyim ve Konfeksiyon	5,00%	6,10%	9,60%
Maden	4,00%	3,30%

 

Tekstil ve hammaddeleri sektörünün payı 3.çeyrekte, ilk çeyreğe göre düşmüş iken hazır giyim ve konfeksiyonun payı neredeyse 2 katına çıkmış. Yeni koleksiyon siparişleri alınıp ihracatı gerçekleştirilmiş diyebiliriz.

Makine sektöründeki ihracat ise düşüşte görünüyor. İlk çeyreğe göre %50 civarında toplam payda düşüş yaşamış bu sektör.

Pazar payının düştüğünü gördüğümüz bir diğer sektör ise otomotiv endüstrisi. Daha önceki paragraflarda bahsettiğim üzere yaz aylarında gerçekleşen meyve/sebze ihracatı sebebiyle bu sektörün pazar payı kaybını açıklamak mümkün.

 

İhracat Yapılan Ülkeler

İhracat yapılan ülke sayısına bakıldığında ilk çeyrekle karşılaştırmak daha sağlıklı olacak. Çünkü TİM 2.çeyrekteki ülke sayısını diğer dönemlerden farklı olarak almış.

3.çeyrekte sadece 1 ülkeye ihracat yapan firma yüzdesinin ilk çeyreğe göre azaldığını görüyoruz. Birçok firmanın 2-5 hatta 6-10 ülkeye ihracat yapar hale geldiğini gösteriyor tablo. Özellikle 5-10 ülkeye ihracat yapan firmaların payında büyük bir artış var. İhracatın farklı ülkelere dağılması anlamında sevindirici bir durum. Umarım birçok ülkeye ihracata başlayan bu firmalar daha sonraki dönemlerde de bu durumu sürdürürler. Bir pazara girme ve o pazarda tutunmak farklı durumlar.

 

İhracat Yapılan Yeni Ülkeler
1.çeyrek		2.çeyrek		3.çeyrek
0	51,00%	0	43,30%	0	54,80%
1	30,00%	1-3	49,20%	1	23,60%
2-5	18,00%	4-6	4,70%	2-5	18,80%
5-10	1,00%	6+	2,80%	6-10	6,10%
10+	0,30%			11-20	0,80%

 

Üretim & İhracat Birim Fiyatları

3.çeyrekte firmaların %68’i üretimin arttığını belirtmişler. %20’si ise aynı miktarda üretim yaptığını belirtmiş. İhracat birim fiyatlarına baktığımızda ise %53’ünün aynı fiyatlarda ihracat yapmaya devam ettiği görülüyor. Üretimi artırmışız fakat ihracat birim fiyatı aynı kalmış. Fazla üretilen ürünler ile yeni ülkelere girmişiz. Bir önceki tablo ile de bu durum örtüşüyor.

Üretim ve ihracat birim fiyatı için 4.çeyrek beklentileri sorulduğunda da benzer bir durum çıkıyor karşımıza. Araştırmaya katılan firmaların neredeyse yarısı, üretim ve ihracatın artmasını bekliyor son çeyrekte. İhracat birim fiyatı konusundaki düşünceleri sorulduğunda ise fiyatın artacağını düşünenlerin oranı sadece %23,9. Firmaların %64’ü ihracat birim fiyatlarının aynı kalacağını düşünüyor. %11’lik bir kısım ise ihracattaki birim fiyatlarının son çeyrekte düşeceğini düşünüyor.

Hedef Pazarlar

İhracatçılara son çeyrekteki hedef pazarları da sorulmuş. İlk çeyrekte hedef pazar olarak sırasıyla ABD, Almanya ve Rusya diyen ihracatçılar 3.çeyrekte ABD, Rusya, Almanya cevabını vermişler. Hedef pazarlar 1. Ve 3.çeyrekte aynı kalmış, sadece sıralama değişmiş.

2.çeyrekteki hedef pazarların Rusya, Katar, Almanya olduğunu da belirtelim.

Hedef pazar olarak belirtilen ülkeler, bize bu ülkeler ile olan ilişkilerimizin önemini tekrar hatırlatıyor. Daha önceki haftalar Rusya ve Almanya hakkında yazdığım yazıları da okumak isteyebilirsiniz.

İhracatta Rakip Ülkeler

İhracatta firmalara, kendilerine rakip olarak gördüğü ülkeler sorulmuş. Sırasıyla Çin, İtalya, Almanya Hindistan ve ABD çıkmış ilk 5 sırada. Daha sonra bu rakip olarak görülen ülkelerin hangi konularda rakip olduğu sorulmuş katılımcılara. ABD’yi hariç tutarsak %50 oranında rekabet konusu olarak fiyat denmiş. %30 civarında kalite diyen katılımcılar ABD için 2.büyük rekabet konusunun satış sonrası hizmetler olduğunu belirtmiş.

 

Fiyat konusuna her zaman olduğu gibi çok takıldığımızı düşünüyorum. Her firma ve tüketici, tabi ki en düşük fiyatlı ürünü almaya çalışır. Aynı ürün için daha fazla ödeme yapmayı kimse tercih etmez. Bu durumda, yapılması gerekenin farklı ürün, farklı hizmet sunmak olduğunu düşünüyorum. Bazı ürünlerde farklılaşmak daha zor olabilir fakat mutlaka her üründe fark yaratmanın mümkün olduğuna inanıyorum. Yapılan bir araştırma, fiyatın müşterinin sizi terk etmesinde 8.sırada olduğunu gösteriyor. Müşteriniz; sizin ürün kalitenizden, hizmet kalitenizden memnunsa, size dilediği zaman ulaşma imkanına sahipse biraz daha yüksek bir miktar ödemeyi kabul ediyor. Tabi ki maliyetlerimizi düşürmek için çaba harcayacağız fakat fiyattan dolayı müşteri kaçıyorsa bırakın kaçsın. Sadece fiyata bakan müşteri, her zaman kaçmaya aday müşteridir zaten.

İhracatçıların Sorunları

İhracat yapan firmalara karşılaştıkları sorunlar sorulduğunda ilk sırada kur sorunu çıkmış. İlk çeyrekte de bu sorun ilk sırada çıkmıştı. Oranı da aynı olarak çıkmış yine.

İhracat doğası gereği, kur riski taşıyan bir iş kolu. Bu sorunun ilk sırada çıkması ilginç geliyor bana. Son aylarda yaşanan kurlardaki oynaklık sebebiyle bu çeyrekte ilk sırada çıktığını düşünebiliriz. Buna karşı, firmaların alabileceği önlemler var. Forward işlemi bunlardan biri. Geçtiğimiz haftalarda Eximbank ve Merkez Bankası da bu soruna dair çözümler sunmaya başladığını açıkladı. Özel bankaların yanı sıra bu 2 devlet kurumu ile de bu soruna karşı önlemler almak mümkün.

 

İhracatçıların Yıl Sonu Beklentileri

İhracatçılara kur ve enflasyon hakkındaki beklentileri de sorulmuş. Dolar ve Euro’nun son aylardaki artışı, beklentileri de yükseltmiş doğal olarak. Daha önceki çeyrekte 3,66 olan yıl sonu dolar beklentisi 3,87’ye, Euro kuru beklentisi is 4,52’ye yükselmiş. Enflasyonda da beklenti yükselmiş durumda. Yıl sonu beklentisinin %11,10 olmasını bekliyor ihracatçılar. Kasım ayında açıklanan %1,49 TÜFE ve %2,02 ÜFE ile birlikte yıllık enflasyonun %12,98 olduğu bir ortamda yıl sonu enflasyonunun %11,10 olup olmayacağını bir ay sonra hep beraber göreceğiz.

 

Beklentiler	1.çeyrek (2.çeyrek beklentisi)	2.çeyrek (3.çeyrek beklentisi)	Yıl sonu Beklentisi 2.çeyrek sonuçları	Yıl sonu Beklentisi 3.çeyrek sonuçları
Dolar	3,72	3,54	3,66	3,87
Euro	3,99	4,13	4,25	4,52
Enflasyon	9,78%	9,57%	10,48%	11,10%
Büyüme	3,05%	6,50%	5,20%	5,20%

 

 

Sonuç

 

2017 yıl sonu ihracat beklentisinin 156,5 milyar dolar olduğu bu sene, 11 ayda 142,6 milyar dolara ulaşıldı. Yıl sonunda 156,5 milyar doları aşmamız bekleniyor.

Tüm verileri birleştirdiğimiz ihracat hedeflerimizi aştığımıza memnun olmakla birlikte ihracatta birim fiyatı ve dolayısıyla katma değeri nasıl artıracağımız konusunda düşünmemiz gerekiyor. 2023 yılında 150 milyar doları hizmet ihracatı olmak üzere toplam 500 milyar dolar ihracata ulaşmak için miktarı artırmak yerine, katma değeri artırmamız şart.

 

Katma değerli ihracatlar diliyorum.

 

Ümit Osman YILMAZ

ihracateksperi.com