Türkiye’nin tarım ülkesi olduğu söylenirdi daha önceleri. Hatta kendi kendine yeten sayılı ülkelerden olduğu dile getirilirdi. Son yıllarda maalesef bu özelliğimizi kaybettik. Öyle ki birçok ürünü ithal eder hale geldik. Fakat bazı ürünlerde hâlâ en büyük üretici ve ihracatçı ülkeyiz.
İncir (yaş ve kuru); üretim ve ihracat olarak ciddi hacim sahibi olduğumuz ürünlerden biri. Yaşı ve kurusu da 080420 GTİP kodu ile temsil edilen meyve için ülkemiz en büyük ihracatçı. Özellikle Ege bölgesinde yetişen incirler, kalite ve lezzet olarak tercih ediliyor dünya çapında. Gerçi bazı yerlerde kuru incirlerin “Greek figs” olarak satıldığını da görüyoruz. Bu da üzerine düşünülmesi gereken bir konu olmalı.
Dünyada İncir Ticareti
Rakamlarla konuşmak her zaman tercih ettiğim bir yöntem. Somut veriler ile anlatmak, daha kolay.
Dünyada, 2016 yılında 497 milyon dolarlık bir incir ihracatı gerçekleşmiş. Bu rakamın 249 milyon dolarını Türkiye gerçekleştirmiş. Bu rakamın yaş ve kuru toplamı olduğunu belirtmiştim. Kuru ve yaş dağılımına bakıldığında 2016 yılı için %87 kuru incir, %13 yaş incir rakamları ile karşılaşıyoruz. Bu yüzdelikleri diğer yıllar için de aynı oranlarda kabul edebiliriz. Yani incir ihracatının çoğunluğu kuru incir olarak gerçekleşiyor.
Türkiye İncir İhracatı
Rakamlara göre dünya incir ihracatının %50’sini Türkiye gerçekleştiriyor. Bu gayet yüksek bir oran. Türkiye’den sonra en büyük ihracatçı 36 milyon dolar ile İran. Yani bize en yakın ülkenin 7 katı kadar yüksek bir rakama sahibiz.
Ton olarak Türkiye’nin incir üretimi 2016 yılında 60.000 ton olarak gerçekleşti. 2015 yılında ise 74.000 tonluk bir üretim vardı. 2016 yılındaki hava koşulları sebebiyle rekolte, 60.000 tona geriledi.
Peki bu inciri hangi ülkeler alıyor? Burada ilginç rakamlar ile karşılaştım.
İthalatçı ülkelere baktığımızda ilk sırada 60 milyon dolar ile Fransa’yı görüyoruz. Ardından 59 milyon dolar ile Hindistan, 52 milyon dolar ile Almanya geliyor. Bu 3 ülkenin ikisinin AB üyesi olmasını dikkate alarak Avrupa Birliği’nin bizim için ne kadar önemli bir pazar olduğunu tekrar görüyoruz. Bu konuda daha önce Almanya ve Hollanda için yazılar yazmıştım hatırlarsınız.
İhracat için İthalat?
Dikkatimi çeken husus rakamlardan ziyade ithalatçı ülkeler. En fazla ihracat yapan 10 ülke ile en fazla ithalat yapan 10 ülkeyi karşılaştırdığımızda bazı ülkelerin ortak olduğunu görüyorsunuz. Fransa, Almanya, Hollanda, İtalya, Avusturya hem ithalat hem de ihracat yapan ülkelerin bazıları.
İthalat yapmak demek o ürüne ihtiyacı olmak demek. Peki bir ülke ithal ettiği ürünü niye ihraç eder? 🙂
Bunun tek cevabı var: Bizden aldığı ürünü işleyerek diğer ülkelere ihraç ediyor. Peki bizden aldığı ürünü neden işlemeye gerek duyuyor? Zaten TS 541’e göre belirli bir standarta sahip olmayan incirleri ihraç etmek mümkün değil. Öyle ki şekiller bile belirlenmiş mesela kuru incir için. O şekillerin dışında farklı bir şekilde kuru inciri yurt dışına satmanız mümkün değil.
İşleme olarak şunu söylemek mümkün: Bizden toplu olarak (10 kg gibi büyük ambalajlarda) aldığı ürünleri kendi işleme merkezlerinde daha küçük ambalajlara aktarıyorlar. Kendi markaları ile kendi firmalarının güvencesi altında diğer ülkelere ihraç ediyorlar. “Bunu neden bizim ülkemizde yaptırmıyorlar?” sorusu sorulabilir. İstedikleri kaliteyi temin edemiyor olabilirler veya bazı firmalar sadece kendi markaları ile ihraç etmek istiyor olabilirler.
Her iki durumda da Türkiye’nin sattığı ülkelerdeki firmalar, ürünü işleyerek katma değer üretiyorlar ve diğer ülkelere ihraç ediyorlar. Yani biz ürünü tüketen firma yerine, başka ülkedeki başka firmaya ihraç ediyoruz. Ürünü nihai olarak satın alan firmayı bularak onun isteklerine özel üretim yapabilirsek daha yüksek kazançlar elde edebiliriz. Pazar araştırmasının önemi de burada öne çıkıyor.
Bol kazançlı ihracatlar dilerim.
Ümit Osman YILMAZ
ihracateksperi.com
Aydın’lı olmam sebebiyle yazınızı daha bir dikkatle okudum. İncir, fındık gibi değerli ve önemli ihraç kalemlerimizden biri. Ama aynı diğer ürünlerde olduğu gibi katma değerini değerlendiremiyoruz. Başkaları işin kaymağını yerken, bizler hammaliyesini yapıyoruz. Markalaşma ve kalite standardizasyonunu bir türlü sağlayamadık. Bu yüzden de kaybediyoruz veya az kazanıyoruz.
Bu konuda firmaların mantığı ve duruşu çok önemli. Kısa vadede zor olsa da markalaşmak ve katma değer yaratmak gerek. Çoğu firma, “para lazım” diyerek sadece satmaya, nasıl olursa olsun satmaya, odaklanıyor. Kaynağı bizde olan ürünün borsası başka ülkede oluyor veya Greek figs diye adlandırılıyor. Önce kendimizi sorgulamalıyız. Teşekkürler fikirleriniz için.
Evet, çok önemli hatta en önemli nokta, finans konusu. Firmalarımız çoğunlukla maliyetine çalıştıkları (düşük kar marjı) veya kısa vadeli hedeflerle planlama yaptıkları için malını hemen elden çıkarmanın yoluna bakıyor. Ve zamanla da bu sisteme alışıyor ve öyle devam edip gidiyor. Halbuki paketleme, kaliteli bir ambalajlama ve biraz da janjanlı bir reklam ve tanıtım ile daha yüksek kar marjlarına ulaşabilirler. Ben firmalara bu konularda rehberlik yapılması, yol gösterilmesi, desteklenmesi gerektiği düşüncesindeyim. Bu destekleme eğitimler ile bilgi ve görgünün artırılmasının yanında finans kurumlarıyla anlaşmalı finansal desteklerle de sağlanmalıdır. Böylece firmalar daha rahat ve serbest hareket imkanına kavuşurlar. Farklı pazarlama stratejileri geliştirme ve belki de farklı ve yeni pazarlar bulma imkanlarına kavuşabilirler.
Söylediklerinize katılmakla birlikte eklemek istediklerim var. Reklam ve tanıtım faaliyetlerinin gösterişli olmak yerine tutarlı ve planlı olması gerektiğini düşünüyorum. Bunun için de bu işte profesyonel kişilerle çalışılmalı. Aynı finansman alanında olduğu gibi. Danışmanlık yaptığımız firmalara ve verdiğimiz eğitimlerde mümkün olduğunca bu konulara dikkat çekmeye çalışıyoruz. Umarım başarılı olacağız. Katkılarınız için teşekkür ederim.