Konşimento / Bill of Lading Nedir?

Konşimento, yükleme vesaiki arasında olmazsa olmaz belgelerden birisidir. Bazı yerlerde konişmento olarak da adlandırılır. İngilizcesi “Bill of Lading” olarak geçer, kısaca B/L olarak belirtilir.

Konşimento, deniz yolu taşımacılığında düzenlenen bir belgedir. Kara yolu taşımasında CMR, demir yolu taşımasında demir yolu hamule senedi, hava yolu taşımasında ise air waybill hazırlanır. İhracatta uluslararası nakliyenin büyük kısmı deniz yolu ile yapıldığı için konşimento en sık rastlanan belgelerdendir. Denizli’den bir firma İtalya Venedik’e ihracat yaptığında ürünleri İzmir limandan yükleneceği için İzmir-Venedik arasındaki taşıma için bu belge düzenlenecektir.

Konşimentonun Özellikleri

Konşimento, kıymetli bir vesikadır. Ürünlerin mülkiyeti, konşimentoda consignee kısmında belirtilen partiye aittir. Bu nedenle hazırlanırken ödeme şekline gerekli bilgiler uygun yerlerde belirtilmelidir.

Bu belge, ihracatçı firma tarafından verilen bilgiye istinaden (yükleme notası) taşıyıcı firma tarafından düzenlenir. İhracatçı firma ödeme şekline göre gerekli veriyi sağlamalıdır ki konşimento sağlıklı ve doğru bir şekilde hazırlanabilsin. Özellikle akreditifli ve vesaik mukabili ödeme şekillerinde konşimento çok daha fazla önem arz eder.

• Taşıyıcı yükümlülüğü
  Konşimento, taşıyıcı firma tarafından düzenlenir. Tek taraflı olarak hazırlanan bu belge, ürünlerin varış limanına kadar taşınmak üzere teslim alındığını belirtir. Hem teslim hem de taşıma için yükümlülük anlamına gelir bu belgenin hazırlanması. Armatör, gemi kaptanı, forwarder tarafından düzenlenebilir. Düzenleyen partiye göre farklı özellikleri vardır. Bu yazıda detaylarına girmeyeceğim zira hepsi için ayrı yazılar gerekiyor.
• Konşimento, yükü temsil eder
  Kıymetli bir belge olan bu vesika, ürünlerin sahipliğini temsil eder. Daha açık bir ifade ile consignee kısmında adı yazan parti, ürünlerin mülkiyet hakkına sahiptir. Bu nedenle ödeme şekline göre consignee kısmında adı yazılan parti dikkatli bir şekilde belirtilmelidir.
• Ciro edilebilir
  Bu değerli belge, düzenlenme şekline göre ciro edilebilir. Özellikle bankaların aktif olduğu ödeme yöntemlerinde ciro edilebilir şekilde düzenlenir. Tabi ki bu bilgi yükleme notasında belirtilmelidir.

Konşimentoda Neler Belirtilir?

İhracatçı firma bilgisi, her belgede olduğu gibi mutlaka bulunur. Belgeyi hazırlatırken firma bilgisinin (ünvan, adres, telefon, vb) doğru olduğunu kontrol ediniz.

İthalatçı firma bilgisi ödeme şekline göre consignee kısmında ve/veya notify kısmında belirtilir. Bu bilginin de doğru bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir.

Mal tanımı, net olarak belirtilmelidir. Özellikle akreditifli ödemelerde mal tanımının, akreditif metnindekine uygun olması gerekir. Aksi halde rezerv söz konusu olacaktır.

Yükleme bilgileri, konşimentoda bulunan bir diğer veridir. Gemi adı, gemi sefer no, yükleme limanı, varış limanı, booking no konşimentonun üst kısmında belirtilir. Yüklenen konteyner numarası ve konteyner mühür numarası da konşimento üzerinde bulunan bir diğer bilgidir. Mühür no taslakta bulunmaz, geminin kalkmasına yakın belge üzerine eklenir ve son hali onay için ihracatçı firmaya gönderilir.

Konşimento, genellikle 3 orijinal 3 kopya olarak düzenlenir. Müşteri talebine ve/veya akreditif şartlarına göre daha fazla nüshası da olabilir. Akreditifte genellikle tüm konşimentonun (full set) bankaya ibraz edilmesi talep edilir. Gemi kalkmadan basılamaz. Taşıyıcı firma, yükleme yapıldıktan sonra konşimento taslağını hazırlar ve ihracatçı firmaya iletir. Buna Draft B/L denir. Kontrol edilir, gerekiyorsa değişiklik talep edilir. Gemi kalktıktan sonra taşıyıcı firma tarafından basılarak ihracatçı firmaya iletilir. Düzenlenme tarihi ve on-board tarihi farklı olabilir. Ödeme şekillerinde dikkate alınması gereken konşimento üzerindeki on-board tarihidir.

Ek Bilgi

Belge üzerinde, müşteri tarafından talep edilen ek bilgiler varsa mutlaka belirtilmelidir. Bazı alıcı firmalar; sipariş no, HS kodu gibi bilgilerin de belirtilmesini isteyebilirler. Veya varış limanındaki free time için belirli bir gün sayısı talep edilebilir ve bunun konşimento üzerinde yazılmasını isteyebilirler. Bu talepler sipariş öncesi görüşülerek taşıyıcı firmadan teyit edilmelidir.

Bu belgenin tüm detaylarını tek bir yazıda anlatmak mümkün değil. Teslim şekli, ödeme şekline göre dikkat edilmesi gereken birçok detay var. Bu nedenle hemen hemen her yazıda belirttiğim gibi dış ticaret yapacak kişiler teslim ve ödeme şekillerine hakim olmalı ki yükleme vesaiki hazırlarken de detayları atlamasınlar. Bu konuda eğitim almalarını ve mümkün olduğunca farklı kişilerin tecrübelerinden yararlanmalarını öneririm.

Bol bol konşimento düzenleteceğiniz bir yıl dilerim.

Ümit Osman YILMAZ

ihracateksperi.com