Poliçe / Bill of Exchange Nedir?

Dış ticarette farklı ödeme yöntemleri kullanılır. Bu farklı ödeme yöntemlerine istinaden de farklı belgeler hazırlanır. Ödeme yöntemine göre hazırlanan bir belge de poliçedir.

“Bill of Exchange” veya “Draft” olarak adlandırılan bu belge dilimizde poliçe veya kambiyo senedi olarak adlandırılmaktadır. Dış ticarette ise Türkçe anlamı yerine İngilizce karşılıkları tercih edilmektedir.

Öncelikle bu belgenin ne olduğuna bakalım. Daha sonra da bu belgenin nerelerde kullanıldığına ve nelere dikkat edilmesi gerektiğine kısaca bakacağız.

Poliçe / Bill of Exchange

• Ödeme Emri
  Poliçe, yani bill of exchange, bir ödeme emridir. İhracatçı firmanın hazırladığı, ithalatçı firma tarafından kabul edilen bir ödeme emridir.
• Şartsız Ödeme
  Ödemenin yapılması herhangi bir şarta bağlı değildir. “Mallar şu tarihe kadar teslim edilirse ödenecek” veya “Ürünler hasarsız olarak geldiği takdirde ödenecek” gibi şartlar poliçeye eklenemez. Kayıtsız ve şartsız bir ödeme emridir.
• Alacaklı tarafından düzenlenir.
  Ödeme emri olan bill of exchange’i ihracatçı firma düzenler. Hazırlanan diğer vesaik ile birlikte ithalatçı firmaya gönderir. İthalatçı firma, poliçeyi kabul eder. Sight ise evrak görüldüğünde ödemesini yapar. Vadeli ise poliçeyi kabul ederek vesaiki teslim alır, vadesi geldiğinde ödemesini yapar.
• Üç taraflıdır
  Poliçede sadece borçlu ve alacaklı bulunmaz.  Drawer, drawee ve payee adı verilen 3 taraf bulunur. Drawer, poliçeyi düzenleyen firmadır. İhracatçı firma düzenlediği için drawer ihracatçı firma olur. Drawee , poliçenin muhatabıdır. Poliçenin kullanıldığı ödeme şekline göre bu muhatap değişebilir. Payee, poliçenin lehtarıdır. Ödeme yapılacak tarafı belirtir.
• Sight / Vadeli olabilir
  Poliçenin vadesi, net bir tarih olabileceği gibi (30.06.2019) bir tarihe bağlı olarak da belirlenebilir (60 days after B/L date). Herhangi bir tarihe bağlı ise atıfta bulunulan tarihin de poliçe üzerinde belirtilmesi gerekir. Örneğin konşimentodan 60 gün sonra vadeli olarak hazırlanan bir poliçede, konşimento tarihinin de poliçe üzerinde belirtilmesi gerekmektedir.

Poliçe / Bill of Exchange Şekil Şartları

Dış ticaret kurallarına göre poliçenin geçerli olabilmesi için bazı şekil şartlarını taşıması gerekir.

• Keşide yeri
• Keşide tarihi
• Kayıtsız şartsız ödeme ifadesi
• Ödeme yeri
• Ödeme vadesi
• «Poliçe» kelimesi
• Kimin emrine ödeneceği
• Ödenecek miktar ve döviz cinsi
• Keşideci ad/adres/imzası
• Muhatap ad/adres/imzası

Poliçede bu verilerden bazıları eksik ise poliçe hükümsüzdür. Bazıları belirtilmemiş ise aşağıdaki şekilde ilerlenir:

• Poliçe üzerinde vade yoksa görüldüğünde ödemeli sayılır.
• Ödeme yeri yoksa; muhatap adresi ödeme yeri kabul edilir.
• Keşide yeri belirtilmemişse, keşideci adresi keşide yeri kabul edilir.

Nerelerde Kullanılır?

Bill of exchange , vesaik mukabili ve akreditifli ödemelerde kullanılır. Akreditifte 42C maddesinde poliçe detayları belirtilir. 42A maddesinde de poliçenin muhatabının kim olacağı yazılır.

Aşağıda 2 farklı poliçe örneğini görebilirsiniz.

Bu ödeme belgesinin tüm detaylarını tek bir yazıda anlatmak mümkün değil. Her ihracat işleminde, poliçede dikkat edilecek hususlar değişiyor. Zira ihracatta her bir yükleme, kendi başına bir vâkâ. Bu nedenle her zaman belirttiğim gibi yaptığınız işlemlere mümkün olduğunca hakim olmanız önemli.

Ödemesini erken tahsil ettiğiniz ihracatlar diliyorum.

Ümit Osman YILMAZ

ihracateksperi.com